Geen aanrader
Yvon Roy is een Canadees die met het stripboek Kleine overwinningen vertelt over hoe zijn ex-vrouw en hijzelf omgingen met de diagnose die hun zoon kreeg: autisme. Hoewel de cover illustratie erg uitnodigend oogt, is de verdere inhoud van het boek dat verre van. Om daar achter te komen, hoef je het boek niet open te slaan. Je hoeft het enkel om te draaien.
Hoe kan je aan je zoontje vertellen dat hij de geweldigste is van alle kleine jongens, ondanks de vreselijke diagnose die inslaat als een bom: autisme, psychomotorische problemen, sociale onaangepastheid…
Achterflaptekst van het boek ‘Kleine overwinningen’
Het is het gevecht van een vader om, ondanks hun scheiding, samen met zijn vrouw een aangekondigde nederlaag om te zetten in geweldige kleine overwinningen.
Ook wanneer je geen Autistic AdvocateEen autistisch persoon die opkomt voor autisten in het algemeen. Autistic Advocates pleiten voor een geheel andere kijk op autisme. Van een medisch model waarin autisme als een (negatieve) afwijking van 'normaal' gezien wordt naar autisme als een neurodivergentie / neurodiversiteit. Meer lezen → bent, zou hier je bloed van moeten gaan koken. In deze korte tekst wordt autisme afgedaan als iets vreselijks. Een vonnis voor levenslang. Een vijand waar het gevecht mee aangegaan moet worden. Alsof autistisch zijn betekent dat je geen volwaardig leven kunt leiden. Tenzij je een grandioos gevecht aangaat. Met “de autisme van” je kind.
Zoals Yvon Roy in een artikel van DeMorgen trots omschrijft, slaat hij de adviezen voor het omgaan met zijn autistische zoon in de wind. Nou zijn er talloze foutieve adviezen die worden gegeven aan ouders van autistische kinderen. Die – net als een hoop standaard opvoedadviezen die ouders van niet-autistische kinderen – zeker in de wind geslagen zouden moeten worden. Omdat ze inhumaan zijn. Maar de manier waarop Yvon Roy besluit zijn autistische zoon te benaderen en behandelen, sluit allesbehalve aan op een humanistische manier omgaan met je kind(eren).
Het pluisje in bad dat Olivier een angstaanval bezorgt, verwijdert hij niet langer. Een dag later smijt hij zelfs meer pluisjes in het water.
Uit het artikel over het stripboek ‘Kleine overwinningen’ in DeMorgen
Het voorbeeld van de pluisjes komt overeen met exposure therapy (exposure-therapieExposure-therapie is een psychologische behandeling om mensen te helpen hun angsten te confronteren. Hierbij wordt je meer geconfronteerd ('exposed') met je angst. Met als doel deze daardoor te overwinnen. Wanneer je hier zelf bewust voor kiest, kan exposure-therapie best waardevol... Meer lezen →). Hierbij worden mensen die ergens angstig voor zijn juist meer geconfronteerd met die angst. Met als doel (achterliggende gedachte) dat hun angst overwonnen wordt. Zonder expliciete toestemming (consent) van de persoon zelf is exposure-therapie echter niks anders dan een marteling. Het pesten van je kind voor (zogenaamd) “the greater good”.
In het boek is het wel iets genuanceerder dan in het artikel van DeMorgen wordt geïmpliceerd (quote hierboven). De hand vol met pluisjes die in het bad gegooid worden, is namelijk na een periode waarin Yvon expres een pluisje in het badwater legt, steeds een beetje dichterbij zijn zoon:
Desalniettemin is het duidelijk te zien dat zijn zoon erg gestrest is door de aanwezigheid van het pluisje. En ook dat het best een periode duurt voordat dit geen stressfactor meer is. Met andere woorden: het autistische kind wordt gedurende een langere periode expres (zonder diens consent) geconfronteerd met iets waar hij van in paniek raakt, zeer gestrest van wordt.
Nou zal een pluisje voor heel veel mensen geen reden voor paniek zijn. Waardoor het makkelijk is om te denken dat het gehele proces dat is gevolgd geen ‘big deal’ is. Maar zou dat provocatie-proces ook zo aanvaart worden als het geen pluisje was geweest, maar een spin, wesp, slang, of iets anders dat als algemeen eng wordt gezien?
Ook het advies om zijn zoon niet in de ogen te kijken, liet de auteur snel varen. “Hij moest er maar aan wennen. In de ogen kijken mocht niet langer geassocieerd worden met angst.”
Uit het artikel over het stripboek ‘Kleine overwinningen’ in DeMorgen
Hoewel er hier en daar echt wel doorgeschemerd wordt dat Yvon Roy het beste voor zijn zoon wil, laat de inhoud ook duidelijk zien dat er totaal geen begrip is voor hoe het autistische brein werkt. Het komt voornamelijk overeen met hoe autisme en autisten de afgelopen decennia zijn behandeld en benaderd. Alsof autistisch zijn een grote schande is. Het cruciaal is dat je net zoals alle anderen (lees: neurotypischNeurotypisch of kortweg NT is een neologisme waarmee iedereen met een 'doorsnee' neurologische en psychologische ontwikkeling van de hersenen wordt bedoeld. Bij een neurotypisch iemand wordt de ontwikkeling op het gebied van het verwerken en gebruiken van sociale, linguïstische en zintuiglijke informatie algemeen gezien als normaal en... Meer lezen →) bent. En wanneer dat niet het geval blijkt te zijn: er in ieder geval op lijkt.
Het boek laat lijken alsof de aanpak van Yvon Roy iets geweldigs is geweest voor zijn zoon. De specialisten die in het boek voorkomen, insinueren dit ook. De grote vraag is echter: wat heeft het zijn zoon allemaal gekost om als ‘normaal’ gezien te worden? En hoewel er in het boek wordt gesproken over onvoorwaardelijk houden van: waar is die onvoorwaardelijke liefde? Het gehele boek gaat er immers over dat Yvon Roy er alles aan doet om zijn zoon te veranderen. Zodat hij een ‘normaal’ leven kan leiden. Whatever that means.
Dit boek blijkt (onder andere) door specialisten aan ouders van autistische kinderen gegeven te worden. Ik zou hen willen vragen hier per direct mee te stoppen. En het boek wellicht eens zelf door te lezen met de vragen:
- Vanuit wiens oogpunt is het boek opgezet en wiens oogpunt ontbreekt er compleet, ondanks dat nagenoeg het gehele boek over die persoon gaat?
- Wat houdt een ‘normaal leven’ eigenlijk in? En wie bepaalt dat?
- Zie ik het provocatie proces (exposure-therapie) met de pluisjes en het oogcontact als hoognodig voor een goed doel? Zo ja, waar komt dat weg? Sinds wanneer bestaat er een uniforme manier om met pluisjes om te gaan? En waarom wordt veel oogcontact als een ‘goed doel’ gezien?
- Nogmaals, omdat dit enorm belangrijk is: vanuit wiens oogpunt is het boek opgezet en wiens oogpunt ontbreekt er compleet, ondanks dat nagenoeg het gehele boek over die persoon gaat?
Dat er meerdere keren te zien is hoe een kind aan de borst aan het drinken is, vind ik ontzettend tof. De tekenstijl van het boek, sluit zowel aan bij kinderen alsook volwassenen. De daadwerkelijke inhoud van het boek is echter absoluut niet geschikt voor (autistische) kinderen. En zou ook zeker niet gebruikt moeten worden door/voor ouders van autistische kinderen. Het is het zoveelste waarbij alleen de kijk van de ouder(s) wordt belicht, zonder ook maar enige daadwerkelijke kennis te (willen?) hebben over autisme en autisten. Een klassiek voorbeeld van content door #AutismParents, #MartyrParents. En daar bestaat al veel teveel van.
